Postaramy się dzisiaj przekazać Wam trochę informacji na temat oleju silnikowego.
Zapyta ktoś:
Na portalu o przyczepach bagażowych?
Tak, przecież każda przyczepa wymaga sprawnej jednostki holującej jaką jest samochód!
Olej silnikowy traktowany jest przez producentów samochodów jako integralna część konstrukcyjna
silnika. Od jego właściwości i stanu zależy poprawna praca jednostki napędowej.
Liczba dostępnych na rynku produktów jest ogromna. Producenci olejów kuszą specjalnymi dodatkami, formułami oszczędzającymi paliwo albo wypełniającymi ubytki w częściach silnika. Prawda jest jednak taka, że praktycznie wszystkie oleje mają zbliżoną do siebie jakość. Wynika to z wysokiego reżimu technologicznego stosowanego przez współczesne firmy z branży petrochemii. Jednak trzeba wiedzieć, jaki olej możemy wlać do naszego silnika.
Głównym źródłem wiedzy powinna być instrukcja do samochodu. Zawarte są w niej dokładne parametry płynów eksploatacyjnych przeznaczonych do danego auta.
Uwagę zwrócić należy na klasę jakościową (API, ACEA) i lepkościową (np. 10W30). To one określają właściwości danego oleju.
Nie wdając się w szczegóły, poszczególne oleje mogą różnić się lepkością, czyli oporem płynięcia, typem i ilością dodatków uszlachetniających oraz bazą, to jest podstawowym składnikiem oleju.
Nowoczesne urządzenia mechaniczne skonstruowane są zupełnie inaczej niż popularne maszyny krajowej produkcji sprzed 20 – 30 lat.
Począwszy od materiałów. Stal, z której wykonane są części najnowszych maszyn, ma inne właściwości fizykochemiczne niż stal stosowana
w produkcji wcześniej. Wynika to z innych oczekiwań co do wytrzymałości mechanicznej, odporności na ścieranie i korozję itp. Dodatkowo oprócz elementów różnych stopów metali, w najnowocześniejszych silnikach stosowane są także nowe materiały, np. tworzywa sztuczne, kevlar, kompozyty, spieki ceramiczne. Dotychczas stosowane środki smarne mogą wpływać na zwiększone ich zużycie, nieodpowiednie smarowanie lub zniszczenie tych elementów na skutek reakcji chemicznych.
Stosowane obecnie oleje i smary zawierają odpowiednio dobrany zestaw dodatków uszlachetniających mających za zadanie:
- zmniejszyć tarcie,
- zmniejszyć zjawisko utleniania (korozji),
- zabezpieczyć przed przegrzaniem,
- utrzymać mechanizm w czystości,
- zachować właściwości fizykochemiczne oleju przez cały okres eksploatacji i utrzymywać je niezależnie od zmian temperatury,
- utrzymać w ciągłości tzw. fi lm olejowy, czyli warstwę smarną między współpracującymi częściami.
Oprócz tego w oleju znajdują się dodatki niewpływające bezpośrednio na właściwości smarne: barwniki i substancje zapachowe.
Mają one za zadanie ograniczyć pomyłkę w doborze środka smarnego.
Oleje silnikowe składają się z dwu grup składników: tak zwanej bazy i wspomnianych wcześniej dodatków. Oczywiście podstawą jest baza olejowa jako główny składnik cieczy.
Obecnie bazy olejowe podzielić możemy na dwie grupy: mineralne i syntetyczne.
Baza mineralna powstaje w procesie rafinacji ropy naftowej i jest najstarszym typem baz stosowanych w olejach silnikowych.
Co zrobić, gdy w warsztacie nalano nam olej niedostępny w sklepach?
Chcąc dolać olej do silnika, należy pamiętać, by miał tą samą klasę lepkości i jakości jak ten, znajdujący się już w silniku.
Można oczywiście stosować olej wyższej klasy jakościowej, jednak nigdy odwrotnie. Marka ma drugorzędne znaczenie, ważne jest jeszcze, czy jest to olej mineralny, czy półsyntetyczny, a może syntetyczny. Do starszego silnika pracującego na oleju mineralnym nie można wlewać oleju syntetycznego, gdyż zawarte w nim dodatki uszlachetniające mogą uszkodzić uszczelki.
Niektórzy producenci maszyn stosują własne oznaczenia olejów stosowanych w swoich samochodach (tak robi np. Volkswagen), jednak
na opakowaniu oleju najczęściej podawane są wszystkie klasyfikacje, dlatego łatwo znaleźć odpowiednik do naszego silnika.
Najczęściej stosowana jest do starszych technicznie napędów, ale w przypadku dużych silników maszyn przemysłowych do dziś jest najpopularniejsza. Niekorzystne właściwości bazy mineralnej mogą być korygowane przez odpowiedni zestaw dodatków uszlachetniających, na przykład środki przeciwpienne czy przeciwstarzeniowe.
Grupa baz syntetycznych to najnowszy typ podstawowych składników olejów.
Powstają w procesie syntezy etylenu, a już na etapie produkcji można nadawać im pożądane właściwości, przez co zestaw dodatków będzie różnił się od tych dodawanych do olei mineralnych. Oleje na bazie syntetycznej stosowane są w najnowocześniejszych silnikach, wyposażanych w takie elementy jak: system EGR, filtry cząstek stałych, wtryski typu common rail, pompo wtryskiwacze, czy system redukcji tlenków azotu SCR.
Syntetyczne środki smarne mają doskonałe właściwości myjące, a jednocześnie zabezpieczają poszczególne części silnika przed zatarciem i przegrzaniem.
Istnieje jeszcze grupa olejów półsyntetycznych powstających w procesie mieszania (blendowania) baz olejowych mineralnych i syntetycznych oraz odpowiednich dodatków uszlachetniających.
Liczba dostępnych środków smarnych może przyprawić o zawrót głowy. Jak więc dobrać olej do naszej maszyny by jej nie zaszkodzić?
Najlepiej kierować się zaleceniami producenta, które znajdziemy w instrukcji. Powszechnie przez producentów olejów silnikowych stosowane są ujednolicone wskaźniki określające klasyfikację lepkościową i jakościową.
Klasyfikację lepkościową określa się według powszechnie przyjętej normy SAE. W przypadku klasyfikacji jakościowej spotkać możemy się z dwoma oznaczeniami: wedle amerykańskiej normy API i europejskiej ACEA.
Najczęściej jednak na opakowaniu znaleźć możemy obydwa.
Niezależnie od uniwersalnych znaczników, wielu producentów maszyn stosuje własne. Wynika to ze specyficznej konstrukcji lub rozwiązań
technicznych, które wymagają specjalnych dodatków. Tak jest w przypadku maszyn wyposażonych w wysokociśnieniowe systemy wtrysku paliwa typu common rail czy pompo-wtryskiwacze. Warto o tym pamiętać, gdyż w przypadku uszkodzenia mechanizmu wynikającego z zastosowania nieodpowiedniego oleju stracić można gwarancję.
Najważniejsze jest jednak by pamiętać o regularnej wymianie oleju. Nawet najlepszy olej z czasem traci właściwości.
Kiedy więc wymieniać olej?
Tutaj naszą „biblią” jest instrukcja.
Standardowo przyjmowane są interwały zależne od przebiegu.
Coraz częściej jednak konieczność wymiany środka smarnego zgłasza komputer pokładowy samochodu, opierając się na danych z czujników jakości oleju umieszczonych w silniku.
Pamiętać należy, że wraz z olejem wymienić należy filtr lub filtry olejowe.
Chcąc dolać olej do silnika, należy pamiętać, by miał tą samą klasę lepkości i jakości jak ten, znajdujący się już w silniku. Można oczywiście stosować olej wyższej klasy jakościowej, jednak nigdy odwrotnie. Marka ma drugorzędne znaczenie, ważne jest jeszcze, czy jest to olej mineralny, czy półsyntetyczny, a może syntetyczny. Do starszego silnika pracującego na oleju mineralnym nie można wlewać oleju syntetycznego, gdyż zawarte w nim dodatki uszlachetniające mogą uszkodzić uszczelki. Niektórzy producenci maszyn stosują własne oznaczenia olejów stosowanych w swoich samochodach (tak robi np. Volkswagen), jednak na opakowaniu oleju najczęściej podawane są wszystkie klasyfikacje, dlatego łatwo znaleźć odpowiednik do naszego silnika.
Niedawno na rynku pojawił się nowy olej silnikowy o nazwie SCRIPTUM.
Spróbujcie go znaleźć!
Warto, ma bardzo dobre właściwości.
Redaktor Bartosz Stępkowski
